Postreorganisatie in Franse Tijd

Fluwelen revolutie

Enkele jaren nadat in Frankrijk de revolutie een einde had gemaakt aan de rampzalige regering van Lodewijk XVI, trok het Franse leger Europa in. De Zuidelijke Nederlanden werden na een korte oorlog onderworpen. De Noordelijke Nederlanden sloten zich aan bij de anti-Franse coalitie en de Fransen werden teruggedreven.

Pichegru

Onder leiding van Pichegru veroverde Frankrijk in 1794 in enige maanden opnieuw de Zuidelijke Nederlanden. De Fransen stootten door tot aan de Waal. In januari 1795 trok Pichegru over de Waal en bezette Utrecht. Drie dagen later waren de Fransen in Amsterdam. Stadhouder Willem V vluchtte naar Engeland. In de Nederlandse steden werden de regenten vervangen door bestuurders met Franse sympathieën. Deze machtsovername vond plaats zonder veel bloedvergieten en men sprak daarom van de 'fluwelen revolutie'.
Deze fluwelen revolutie zou ook een revolutie in de organisatie van het Nederlandse postwezen in gang zetten.

Nationalisatie

Door de komst van de Fransen veranderde in Nederland veel bij de posterijen. Er kwam een commissie onder leiding van Mr. J.G.H. Hahn, die een gecentraliseerd nationaal postwezen tot stand bracht op basis van de Statenpost. Deze centralisatie moest van de posterijen een belangrijke bron van inkomsten voor de staat maken. In 1799 volgde de nationalisatie van het postwezen.
Voorheen speelden de steden een belangrijke rol in de organisatie van de post. Deze steden zouden door de nationalisatie ernstige financiële schade lijden. Daarom kwam er een schaderegeling voor de steden. Het schadebedrag werd berekend op basis van de gemiddelde jaaropbrengst van de tien voorgaande jaren. Dit bedrag zou in vijfentwintig jaar uitbetaald worden. De eerste uitbetalingen vonden in 1804 plaats.

Franse invloed

In de Franse Tijd werden de postkantoren onderverdeeld in hoofd-, onder- en bijkantoren. Ook werden de postritten opnieuw georganiseerd en kwamen er nieuwe instructies voor het personeel van de post. Het postwezen ging behoren bij het Ministerie van Financiën. In 1807 kwam de Eerste Nederlandse Postwet, waarin onder meer een voor het hele land geldend tariefsysteem werd vastgesteld. Het porttarief werd berekend naar afstand en gewicht. Op initiatief van Lodewijk Napoleon werd in 1809 de paardenposterij opgericht.
In 1810 werd Nederland officieel ingelijfd bij Frankrijk. De Nederlandse posterijen vielen vanaf dat moment rechtstreeks onder het postbestuur in Parijs. In Nederland werd de postdienst geleid door een 'Directeur Principal', die er voor moest zorgen dat de Franse postwet of 'Instruction Générale' in ons land werd toegepast. De 'Instruction Générale' beschreef zeer uitgebreid hoe de postkantoren en het vervoer van post georganiseerd dienden te worden.

Blijvende invloed

Na de nederlaag van Napoleon in de Slag bij Leipzig verlieten de Franse troepen in 1813 Nederland. De zoon van Willem V werd door Gijsbert Karel van Hogendorp uit Engeland naar Nederland gehaald en in december 1813 ingehuldigd als koning Willem I.
De Franse organisatie van het postwezen bleef tot de komst van de postwet in 1850 gehandhaafd.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Lees de belangrijkste artikelen van Filahome in onze reeks Verzamelwoede.

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer postzegels op Filahome

Verzamelwoede: filatelistische columns
Postgeschiedenis
Poststukken verzamelen
150 jaar postzegels in Nederland
Postvervoer per trein
Postdienst als Nederlands staatsbedrijf PTT

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient, is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat deze bundel ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3

Verzamelwoede 2
Verzamelwoede 1