Postvervoer per trein

Trein en vrachtwagen

Tot de jaren negentig werd een groot deel van de Nederlandse post per trein vervoerd. De postverdeelcentra zijn daarom allemaal aan spoorlijnen gebouwd. Jarenlang reden er zelfs posttreinen door Nederland, waarin de post werd gesorteerd. In het Spoormuseum in Utrecht staat een postrijtuig met een grote postverdeelkast. Deze rijtuigen worden niet meer gebruikt. De Nederlandse postvervoerder vond het vervoer over de rails omslachtig en verving de posttreinen door vrachtwagens. Tijdens een ritje door nachtelijk Nederland komt u daardoor altijd wel een of meerdere vrachtwagens van TNT Post tegen, want er valt heel wat te vervoeren.

Brits postvervoer per trein

Het idee om de post in de trein te sorteren kwam van Frederick Karstadt. Karstadt overtuigde de Britse postdienst om de post reeds tijdens het vervoer met de trein tussen Birmingham en Londen te sorteren. Hierdoor kon tijdwinst geboekt worden en waren de poststukken eerder bij de geadresseerde. U moet hierbij wel bedenken, dat in deze jaren de post meerdere keren bezorgd werd en niet zoals tegenwoordig één keer per dag.
In januari 1838 werd in een verbouwde veewagen voor het eerst post gesorteerd in een rijdende trein. Post die dit rijdende postkantoor is gepasseerd is niet te herkennen, want de postbeambten zouden alleen een stempel voor verkeerd gesorteerde brieven (Missent to Railway Post Office) gebruikt hebben. En zelfs dit stempel is nooit op een brief aangetroffen. Het stempel is alleen bekend uit een stempelboek van de Britse postdienst. Later kwamen er speciaal ontworpen rijtuigen en werden wel speciale stempels gebruikt in Groot-Brittannië. In deze rondstempels staat onderin de afkorting T.P.O. voor Travelling Post Office. In 2004 reed het laatste rijdende postkantoor door Engeland.

Nederland

In België werd het Britse voorbeeld in 1840 opgepikt. Vijftien jaar later begon men ook in Nederland met een rijdend treinpostkantoor. De snelle ontwikkeling van het vliegverkeer in de jaren twintig van de twintigste eeuw had een dempend effect op het vervoer van post per trein. Dit was vooral het geval in grote landen, zoals de Verenigde Staten van Amerika, Canada, Groot-Brittannië en Duitsland. Bij specialisten zijn vooral poststukken en stempels in trek van grensoverschrijdende treinpostkantoren. In dat geval vindt men soms stempels van het ene land op postzegels van het buurland.
Het meest gebruikte stempel op het Nederlandse spoor was een vierkant kastje met in het midden de datum en tijd. Bovenin stond het station van vertrek en onderin het station van aankomst.
De ontwikkeling van de postmechanisatie deed in de jaren zeventig het voordeel van de verwerking op het spoor teniet. In Nederland reed in 1979 het laatste rijdende postkantoor, ook wel werkende trein genoemd. Voor het vervoer van post tussen en naar de postverdeelcentra in Nederland werden echter nog jarenlang treinen gebruikt in Nederland.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Meld u NU aan en ontvang Gratis onze Filahome Nieuwsbrief Postzegels en Filatelie

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer postzegels op Filahome

Verzamelwoede: filatelistische columns
Postvervoer
Filatelistische kennis op verenigingsavonden
Amerikaanse presidenten op postzegels
Stil protest
Postmuseum

In deze bundel staat veel praktische informatie voor de postzegelverzamelaar. Een aantal van deze artikelen zijn voortgekomen uit de vele vragen die de auteur ontving. Na het lezen van deze bundel zal elke verzamelaar van postzegels geïnspireerd raken en verrijkt met nieuwe inzichten nog meer genieten van deze prachtige hobby.
Bekijk: Verzamelwoede 2


Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat Verzamelwoede 3 ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3