Postzegels Nederland 2016: Koninklijke Joh. Enschedé

150 jaar postzegelproductie in Haarlem

Koninklijke Joh. Enschedé in Haarlem drukte in 1866 voor het eerst postzegels voor de Nederlandse postdienst. De postzegelproductie werd in dat jaar overgeheveld van de 's Rijks Munt in Utrecht naar het centrum van Haarlem, waar sinds 1703 de drukkerij van Enschedé stond. Dat was in 2016 exact 150 jaar geleden. In deze 150 jaar veranderde er veel. Enschedé produceerde al snel ook postzegels voor andere landen en in recente jaren is de keuze voor de drukkerij in Haarlem ook geen automatisme meer voor de Nederlandse postdienst.

Verschillende druktechnieken

Ter gelegenheid van dit unieke jubileum kwam PostNL in samenwerking met Joh. Enschedé met een bijzondere uitgave: een postzegelboekje met tien zelfklevende postzegels. "Thema is de ontwikkeling van verschillende druktechnieken door de jaren heen," zegt PostNL. Dit wordt verteld aan de hand van het verhaal van een postduif. Voor het kader werd het ontwerp van de persoonlijke postzegel gebruikt. Voor de productie van dit postzegelboekje werden een aantal bijzondere druktechnieken toegepast, die nog niet eerder gebruikt zijn voor Nederlandse postzegels. U treft er onder meer 'koudfolie' in aan. "Bij koud folie wordt er eerst een laag folie over het papier gedrukt waarna de inkt wordt aangebracht met overlap van de folie," zegt de drukker. Dit geeft een bijzonder metallic effect. "Door middel van dit boekje demonstreert Joh. Enschedé dat er veel meer mogelijk is dan de traditionele zegel."

Postduif

Het door Joh. Enschedé ter gelegenheid van het 150-jarige jubileum ontworpen postzegelboekje leest als een stripverhaal. Als u het boekje openvouwt worden er tien velletjes zichtbaar, elk met een eigen postzegel.
Dit jubileumboekje vertelt het verhaal van een postduif, die wordt geboren in een vogelhuisje, maar geen idee heeft wat voor soort vogel hij eigenlijk is. Hij gaat dan ook op pad om dit te ontdekken en komt op zijn weg verschillende soorten vogels tegen waardoor hij op een gegeven moment achter zijn ware identiteit komt.

Innovatie

Zonder innovatie zou dit postzegelboekje niet bestaan hebben. Het boekje vormt een groot contrast met de Eerste Emissie van Nederland. Toen Enschedé de zegelproductie overnam, stond het drukken van postzegels nog in de kinderschoenen. Er werd nog gedrukt met platte metalen platen. Offset, de later veel gebruikte druktechniek voor de productie van postzegels, bestond nog niet. Enschedé verplaatste de productie aan het einde van de twintigste eeuw naar een modern, zwaar beveiligd, pand in de Waarderpolder. Deze drukkerij staat vlak bij het spoor. Als u per trein van Haarlem naar Amsterdam reist, ziet u de drukkerij aan de noordzijde van de spoorlijn aan de Oudeweg 32 staan.

Wereldwijd

De eerste tekenen van innovatieve kracht van Enschedé zien we al bij de tweede postzegelserie van Nederland. Ook deze postzegelserie kreeg een afbeelding met koning Willem III, maar deze keer waren de postzegelvellen geperforeerd, waardoor de benodigde postzegels gemakkelijk uit het vel gescheurd konden worden. De lokettist had geen schaar meer nodig. Innovatie trad aan het einde van de twintigste eeuw steeds meer op de voorgrond. Enschedé moest zich blijven aanpassen, want de concurrentie werd steeds harder. Tegenwoordig ontwerpt en drukt Joh. Enschedé postzegels voor meer dan honderd landen wereldwijd, waaronder ook nog steeds voor PostNL.

Verzameltips

Bekijk ook andere interessante postzegels van Nederland.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Lees de belangrijkste artikelen van Filahome in onze reeks Verzamelwoede.

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Postzegels verzamelen

Postzegels Verzamelen
Postzegels Nederland
Postzegels Nederland 2016

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient, is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat deze bundel ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3

Verzamelwoede 2
Verzamelwoede 1