Postzegelboekje

Postzegels in een handig boekje

De postdiensten voerden postzegelboekjes in om meer postzegels tegelijkertijd aan de klant te kunnen aanbieden. Daarnaast zijn postzegelboekjes uitgegeven die geschikt zijn om verkocht te worden in een automaat. Deze postzegelboekjes noemt men ook wel automaatboekjes. In een postzegelboekje zitten meestal postzegels met de frankeerwaarde die nodig is om een simpele brief of kaart te versturen.

Vorm

Postzegelboekjes hebben vaak een omslag van karton. Door de tijd zijn verschillende methoden gebruikt om het postzegelvelletje in de omslag te bevestigen. Er bestaan boekjes waarin het velletje met een nietje is bevestigd. Daarnaast zijn er postzegelboekjes waarin de inhoud is ingenaaid. Deze methoden werden vooral in de beginjaren toegepast. Later gingen de postdiensten er toe over om het velletje of velletjes in de omslag te lijmen. Sommige postdiensten plaatsten een schutblaadje tussen de velletjes met de postzegels. Hiermee werd voorkomen dat de postzegels aan elkaar zouden plakken.

Eerste postzegelboekjes

De eerste postzegelboekjes verschenen aan het begin van de twintigste eeuw in de Verenigde Staten van Amerika en Canada. In Nederland kwam de PTT in 1902 met een postzegelboekje. In 1910 kon men in Duitsland kennis nemen van deze verschijningsvorm. In de beginjaren stelden de postdiensten de postzegelboekjes samen uit veldelen, waarbij de velrand werd gebruikt om de zegels aan de omslag te hechten. Deze boekjes werden nog niet in automaten, maar gewoon aan het loket verkocht.

Herkenbaar

Postzegels afkomstig uit postzegelboekjes zijn vaak herkenbaar aan het feit dat zij slechts aan twee of drie zijden zijn getand. Dit verschijnsel zien we ook in Nederland en België. In Duitsland verschenen de eerste automaatboekjes pas in 1974. Toen had men in Nederland al veel ervaring opgedaan. Zoals eerder vermeld verscheen het eerste boekje in 1902. Voor de eerste vijftien boekjes bracht de PTT een cent per boekje extra in rekening ter bestrijding van de aanmaakkosten. Daarna kwamen op de schutbladen reclames van particuliere ondernemingen. In 1964 begon de Nederlandse PTT met de uitgifte van boekjes voor de verkoop in automaten. Vanaf 1983 verschenen in Nederland ook boekjes met toeslagzegels. In 1987 werden kerstzegels in een handig boekje verstrekt. Hoewel deze uitgaven op automaatboekjes lijken, werden ze gewoon aan het loket verkocht.

Automaatboekjes

Zoals u zult begrijpen worden aan automaatboekjes speciale eisen gesteld. Zo is het handig als de verkoopprijs een rond getal oplevert. Als u in de catalogus van Nederlandse postzegels kijkt ziet u dat de verkoopprijs jarenlang een gulden was. Hierdoor kon de klant gemakkelijk gepast betalen, zodat geen ingewikkelde teruggave van wisselgeld nodig was. Bovendien moeten automaatboekjes vlak zijn, omdat een stapel boekjes anders technische moeilijkheden veroorzaakt in de automaat. Hierbij worden alle delen van het postzegelvelletje, dat precies past in het boekje, bedrukt. Op de lege plekken drukte de Nederlandse PTT een andreaskruis of een mededeling.

Telblokje

De tussen 1965 en 1976 verschenen Nederlandse automaatboekjes komen voor met een telblokje. Deze telblokken werden op de kaftrug van elk tiende boekje gedrukt. De telblokken dienden als hulp bij het opmaken van de zegelkas. Boekjes met telblok hebben een meerwaarde. Er zijn er immers minder van gedrukt en verzamelaars hebben er belangstelling voor.

Prestigeboekjes

In navolging van andere landen, zoals Groot-Brittannië, begon men in Nederland ook met prestigeboekjes. De prijs voor dergelijke boekjes is doorgaans hoger dan de frankeerwaarde. Hiervoor krijgt u echter extra informatie en vaak veel afbeeldingen die gerelateerd zijn aan het onderwerp van het prestigeboekje. Deze prestigeboekjes worden niet door iedere filatelist op prijs gesteld.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Lees de belangrijkste artikelen van Filahome in onze reeks Verzamelwoede.

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer over postzegels

Andreaskruis
Zegelsoorten

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede in 2015 heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat Verzamelwoede 3 ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3

In deze bundel staat veel praktische informatie voor de postzegelverzamelaar. Een aantal van deze artikelen zijn voortgekomen uit de vele vragen die de auteur ontving. Na het lezen van deze bundel zal elke verzamelaar van postzegels geïnspireerd raken en verrijkt met nieuwe inzichten nog meer genieten van deze prachtige hobby.
Bekijk: Verzamelwoede 2

De filatelistische auteur Ruud van Capelleveen informeert de Nederlandse en Belgische verzamelaar al meer dan 25 jaar. Hij is een enthousiaste verzamelaar. Maar ook een filatelist die ongezouten zijn mening geeft over het verenigingsleven en het beleid van de postdiensten.
Bekijk: Verzamelwoede 1