Aanhangsel

Perforatie

Een aanhangsel is door perforatie verbonden met een postzegel. Het hangt als het ware aan de postzegel. Er is een tijd geweest dat een postzegel met een aanhangsel iets heel bijzonders was. De postdiensten brachten zelden postzegels uit waarbij, op de plek waar een postzegel had kunnen zitten, iets anders gedrukt werd. Vooral na de komst van postzegelboekjes, velletjes en blokken zagen we steeds meer postzegels met een aanhangsel.

Informatie

Meestal verschaft het aanhangsel ons meer informatie over de afbeelding op of de aanleiding van de uitgifte van de postzegel. Ook in Nederland verschenen postzegels met een aanhangsel. In het buitenland zijn ook postzegels met een reclame-aanhangsel verschenen.

Geen frankeerwaarde

Op een aanhangsel staat geen frankeerwaarde. Dit stukje papier heeft nooit frankeerwaarde en kan als solist niet gebruikt worden voor de frankering van een brief. Uiteraard hebben filatelisten en handige briefschrijvers brieven met aanhangsels gefrankeerd. Omdat ze ook van postzegelpapier zijn gemaakt vallen ze door de vergaande postmechanisatie zelden door de mand. Op deze wijze gefrankeerde brieven worden altijd bezorgd. De post is afhankelijk van de oplettendheid van de postbode bij de bestrijding van dit misbruik. Ik kan mij voorstellen dat u dit grappig vindt, maar het is gewoon niet netjes.

Sierveld

In de filatelistische literatuur wordt een aanhangsel ook wel sierveld genoemd. Maar reclame zal niet door iedereen als een sieraad worden beschouwd. Bovendien bestaan er ook aanhangsels waarop niets of nagenoeg niets staat. Hierdoor is de naam sierveld niet geschikt.
België kent enkele fraaie voorbeelden van postzegels met aanhangsels. Als voorbeelden geef ik u de uitgaven 'Verhaeren, Conscience' uit 1952 en de postzegels die in 1960 verschenen ter promotie van de jeugdfilatelie. Als u door de Belgische postzegelcatalogus bladert ziet u vast en zeker nog veel andere prachtige series, die hier als voorbeeld hadden kunnen dienen. Meestal vertelt het aanhangsel in België iets over de aanleiding van de uitgave en heeft ook de afbeelding nog een attractieve meerwaarde.

Nederland

Ik wil twee bijzondere uitgiften van Nederland noemen waarbij het gebruik van een aanhangsel op een fraaie manier is toegepast.
In maart 1977 verscheen een postzegel ter gelegenheid van het vijfhonderdjarig bestaan van het oudste met losse loden letters gezette boek in de Nederlandse taal, de Delftse Bijbel. De postzegels zijn rechts voorzien van een informatie-tab. Bij (on)handig uitscheuren kon het aanhangsel ook aan de linker, boven of onderzijde terecht zijn gekomen. De speciaalverzamelaar kon werkelijk alle kanten op met deze uitgave. Het bijzondere aan deze uitgave is dat het aanhangsel puur is: er staat alleen een toelichting. Op de eigenlijke postzegel staan enkele lettertypen en een Bijbelfragment.
Het tweede Nederlandse voorbeeld dat ik u wil geven is de uitgave 'Moderne kunst' uit 1988. Deze postzegels werden ontworpen door de begenadigde ontwerper Jan Bons. Het onderwerp was de kunstbeweging Cobra. De serie bestaat uit drie postzegels met op elk een kunstwerk van de belangrijkste Nederlandse kunstenaars van Cobra: Karel Appel, Corneille en Constant. Op de aanhangsels staan de handtekeningen van de kunstenaars en een symbolische cobra.

Sierveld

In mijn inleiding tot dit onderwerp vertelde ik u dat postzegels met aanhangsels tegenwoordig veel voorkomen. In de jaren vijftig ontdekten de landen in het voormalige Oostblok postzegels als een fraaie manier om propaganda voor het land te maken. Deze postadministraties ontdekten dat in velletjes en blokjes een aanhangsel met aanvullende informatie niet misstond. Het idee van het 'sierveld' in blokjes kreeg veel navolging. Ik zou niet zo snel een land kunnen opnoemen dat hier niet aan heeft meegedaan.

Reclameveld

Zegels met samenhangende reclameboodschap, ook wel reclameveld of postreclameveld genoemd, bestaan met en zonder tussenperforatie. Hiermee wordt bedoeld dat de reclameboodschap en de eigenlijke postzegel wel of niet van elkaar gescheurd kunnen worden. Van België, Denemarken, Duitsland, Groot-Brittannië, Ierland en Frankrijk zijn uitgaven bekend waarbij de postzegel en het reclameveld door een perforatie van elkaar zijn gescheiden. In Italië en België verschenen postzegels waarbij de postzegel en de reclameboodschap onafscheidelijk waren.
De reclame bestaat doorgaans uit een afbeelding van een vignet of een merklogo en een korte tekst. De afbeelding is te klein om veel over het product te vertellen. Bovendien worden postzegels lange tijd voordat ze voor verkoop op de postkantoren gedrukt. Dit maakte de reclame op postproducten ongeschikt voor tijdelijk prijsvoordeel of seizoensgebonden aanbiedingen. De reclamemakers gebruikten de ruimte daarom voor 'branding'. Dit hield in dat men de naam van het merk waar het specifiek voor stond blijvend bij de mensen bekend wilde maken.

Waardering

Uit het bovenstaande begrijpt u dat u een aanhangsel nimmer van een postzegel moet scheuren. Postzegels met aanhangsel zijn altijd meer waard dan dezelfde zegel zonder aanhangsel. Dit geldt zeker voor de aanhangsels met reclame. Deze postzegels verschenen meestal in kleinere oplagen en meestal werd de reclameboodschap door de brievenschrijver verwijderd. Hierdoor zijn betrekkelijk weinig postzegels met reclame-aanhangsel in gebruikte staat bewaard gebleven. Ook de hier besproken Cobra-zegels uit 1988 zijn aanzienlijk minder waard zonder aanhangsel. De catalogus maakt daar, zij het met kleine letters, melding van.
Voor de term aanhangsel wordt ook de aanduiding tab gebruikt.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Lees de belangrijkste artikelen van Filahome in onze reeks Verzamelwoede.

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer over postzegels

Verzamelwoede: over het verzamelen van postzegels
Belangrijke tips voor postzegelverzamelaars

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient, is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat deze bundel ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3

Verzamelwoede 2
Verzamelwoede 1