Drukkersmerken bij postzegels

Op randen van postzegelvellen

Op de randen van postzegelvellen, staat vaak allerlei informatie gedrukt. Die informatie, die primair bedoeld is als hulp tijdens het drukproces, noemen we drukkersmerken.

Nederland

Deze term werd in Nederland voor het eerst gebruikt toen op de vellen uit de "bontkraag" serie (1899) figuurtjes verschenen. Elke drukker bij de firma Enschedé had een eigen merkje. Bovendien werd voor elke drukkleur zo'n merkje aangebracht. Postzegels met twee drukmerken zijn tegenwoordig erg zeldzaam en daardoor veel geld waard.

Plaatnummers en letters

Ook plaatnummers en letters worden tot de drukkersmerken gerekend. Met de "L" en "R" wordt aangegeven of het loketvel afkomstig is uit het linker of uit het rechter deel van het drukvel, want deze worden tegelijkertijd gedrukt. Relatief nieuw is de "M", die aangeeft, dat het vel uit het midden afkomstig is.
Voor elke drukkleur kan een plaatnummer zijn aangebracht. Hierdoor kunnen we zien of een drukplaat voor een bepaalde kleur is vervangen.
Overigens werden de plaatnummers in het begin doorlopend genummerd, zoals ook gebruikelijk was in de Verenigde Staten. Rond 1940 werd de doorlopende nummering stop gezet in Nederland en begon men bij elke uitgiften bij 1.

Kleurkruizen

Met behulp van kleurkruizen kan de drukker vaststellen of de afzonderlijke drukplaten goed op elkaar staan afgesteld, zodat een duidelijke afbeelding ontstaat.
Paskruisjes en snij-lijntjes worden gebruikt om er voor te zorgen dat de vellen op de juiste plaats worden geperforeerd of afgesneden.
Kleurbalken dienen om te controleren of de diverse kleuren inkt goed zijn aangebracht. Deze balken, of stippen, komen we bij buitenlandse postzegels wel eens tegen. In Nederland worden deze verwijderd.

Oplagenummers

In het buitenland, zoals Frankrijk, worden op de velranden soms velnummers gedrukt. Deze oplagenummers worden in Nederland niet gebruikt.

Verzamelgebied

De gegevens op de velrand verschaffen de verzamelaars waardevolle informatie. Met behulp van deze informatie kunnen we het productieproces niet alleen beter begrijpen, maar ook beter volgen.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Lees de belangrijkste artikelen van Filahome in onze reeks Verzamelwoede.

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer postzegels op Filahome

Verzamelwoede: filatelistische columns
Basisbegrippen Filatelie
Aanhangsel

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient, is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat deze bundel ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3

Verzamelwoede 2
Verzamelwoede 1