Postzegels Nederland 2020: Eerste atlassen

Mooi verzamelthema

De Nederlandse postdienst PostNL gaf in maart 2020 een velletje uit met zes verschillende postzegels over de eerste atlassen en de uitgevers hiervan in de zestiende en zeventiende eeuw. De allereerste atlas verscheen 450 jaar geleden, in 1570. Kaart op postzegel is en mooi onderwerp voor een thematische verzameling.

Geschiedenis

Atlassen op papier worden tegenwoordig steeds minder gekocht door de Nederlandse consument. Men is gewend geraakt aan de routeplanner die u meestal feilloos naar uw bestemming voert, maar deze kaarten zouden natuurlijk niet mogelijk zijn geweest zonder het werk van de traditionele kaartenmakers. Op het postzegelvelletje wordt enige informatie gegeven over de afgebeelde personen. Naast Abraham Ortelius (1527-1598) staan Gerard de Jode (1509-1591), Gerard Mercator (1512-1594), Jodocus Hondius (1563-1612), Willem Jansz. Blaeu (1571-1638) en Johannes Janssonius (1588-1664) op een postzegel in het velletje De Eerste Atlassen.

Abraham Ortelius

De Antwerpse cartograaf en geograaf Abraham Ortelius (1527-1598) is de aartsvader van de atlas zoals wij die nu kennen. Ortelius verzamelde in de tweede helft van de zestiende eeuw de beste kaarten die op dat moment voorhanden waren, hertekende of verkleinde ze naar één formaat, voorzag ze van beschrijvingen van landen en plaatsen en bundelde ze tot een boek. De eerste editie verscheen in 1570 in het Latijn. De eerste Nederlandstalige atlas verscheen in 1571. Hiena kwamen er nog ongeveer dertig edities in verschillende andere talen.

Ontwikkeling

In de zestiende eeuw bestonden er nog geen afspraken voor het maken van kaarten. Het noorden ligt op de eerste kaarten niet altijd bovenaan de pagina. Later werd dit wel de standaard. Dat verbeterde het gemak van de gebruiker. De naam Atlas werd voor het eerst gebruikt door Gerardus Mercator. In het voorwoord van zijn eerste atlas sprak hij over Atlas, de koning van de Italiaanse streek Etrurië. Vanaf 1636 werd diens afbeelding op het voorblad vervangen door de beeltenis van de Griekse mythologische figuur Atlas. Volgens een legende droeg deze Atlas het hemelgewelf op zijn schouders.

Ontwerp

De uitgave De eerste atlassen van PostNL verscheen op 23 maart 2020. Het postzegelvelletje werd ontworpen door Studop Maud van Rossum uit Amsterdam. De postzegels zijn geschikt voor brief tot twintig gram naar een internationale bestemming. Op de datum van uitgifte was de prijs voor een velletje met zes postzegels daarom 9 euro. Ter gelegenheid van deze uitgave verscheen ook een postzegelmapje en een eerstedagenvelop.

Verzameltips

Kaarten op postzegels is een mooi en rijk verzamelthema. In Duitsland verscheen in 2012 een postzegel over Gerard Mercator. Op de eerste kerstzegel uit 1898 werd een Mercator-kaart afgebeeld. De Duitse postdienst maakte in 2019 een postzegel over de vuurtoren van Campen. Op de achtergrond stond een kaart van het Waddenzeegebied. Een van de bekendste Nederlandse postzegels met een kaart is de uitgave Raad van State uit 1981. In 1631 verscheen de eerste atlas met zestig kaarten van de kaartenmaker Willem Jansz Blaeu uit Amsterdam. Willem Jansz Blaeu werd in 1983 door de Nederlandse postdienst afgebeeld. Ook de Deltazegel uit 1972 naar aanleiding van de oplevering van de Haringvlietdam is een fraai voorbeeld van een postzegel met een kaart.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Lees de belangrijkste artikelen van Filahome in onze reeks Verzamelwoede.

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Postzegels verzamelen

Postzegels Verzamelen
Postzegels Nederland
Postzegels Nederland 2020

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient, is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat deze bundel ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3

Verzamelwoede 2
Verzamelwoede 1