Legioenzegels Nederland

Nederlandse postzegels in bezettingstijd

De Nederlandse postdienst gaf in 1942 twee postzegels met toeslag uit voor het voorzieningsfonds van het Nederlands Legioen. Dit leger van vrijwilligers vocht voor de Duitsers aan het oostfront. De postzegels werden ontworpen door Wim Nijs. Deze kunstenaar was lid van de NSB.

Vrijwilligerslegioen Nederland

In juli 1941 werd het Nederlandse vrijwilligerslegioen op initiatief van Arthur Seyss-Inquart, de rijkscommissaris voor bezet Nederland, opgericht. De eerste aanzet hiervoor werd gedaan door Arnold Meijer. Deze aanvoerder van het Nationaal Front streefde naar een Groot-Nederland. Het legioen moest een duidelijk Nederlands stempel krijgen, meende Arnold Meijer. Hij opperde het idee in een krantenartikel en ongeveer tien dagen later verscheen een tweede artikel in de krant, waarin de oprichting van het legioen werd vermeld en de plaats waar de vrijwilligers zich konden aanmelden: op een kantoor van de Waffen-SS in Den Haag. Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart had het idee overgenomen om Duitsland van extra personeel te voorzien voor de strijd aan het oostfront en daarmee de band tussen Nederland en Duitsland te versterken. Een groot aantal NSB'ers wilden graag tegen de communisten vechten. Meer dan twintigduizend Nederlanders hebben in Oost-Europa gestreden.

Nederlandse Legioenzegels

De Nederlandse Legioenzegels verschenen op 1 november 1942. De postzegels waren tot 28 februari 1943 te koop op de Nederlandse postkantoren. De rode postzegel met een frankeerwaarde van 7,5 cent had een toeslag van 2,5 cent. De hoogste waarde 12,5 kreeg een toeslag voor het Voorzieningsfonds van het Nederlandsch Legioen 1942 van 87,5 cent. De uitgaven werden door Joh. Enschedé in rasterdiepdruk vervaardigd. Behalve in loketvellen van honderd stuks verschenen de uitgaven ook in kleinere velletjes. In het blok van de postzegel van 7,5 cent zaten tien exemplaren. De hoogste waarde verscheen in een blokje met vier postzegels. Op de onderrand van deze velletjes staat de reden van de uitgave: "Zegel uitgegeven ten bate van het Voorzieningsfonds van het Nederlandsch Legioen 1942." De Legioenzegels konden tot 31 december 1943 postaal gebruikt worden.

Wim Nijs

Wim Nijs werd op 16 september 1902 geboren in Hillegersberg. Hij kreeg een opleiding beeldhouwen aan de kunstacademie in Rotterdam. Hij was een leerling van Lambertus Franciscus Edema van der Tuuk en Simon Miedema. Later ontwikkelde hij zich tot schilder en graficus. Wim Nijs was lid van de kunstenaarsvereniging Arti et Amicitae in Amsterdam. In 1939 maakte Nijs in opdracht van de Nederlandse regering een Christusbeeld, de Opstanding, voor de wereldtentoonstelling in Parijs.

Vrijwillige Hulppolitie

Wim Nijs werd in juni 1940 lid van de NSB. Hij sloot zich later ook aan bij de door de Duitse bezetter ingestelde Kultuurkamer. Nijs was een actief NSB-lid. Hij was enige tijd lid van de Vrijwillige Hulppolitie. Dit was een ordedienst die, volgens Jacques Presser, een rol speelde bij het ophalen en afvoeren van Joodse burgers. De agenten van deze hulpdienst gingen later over naar de Nederlandse Landwacht. Nijs heeft dit werk overigens niet lang gedaan. Bij nader inzien vond hij zich niet geschikt voor dit werk.

Legioenblok

Opdrachten

Wim Nijs heeft behalve de Legioenzegels ook de uitgave voor de Winterhulp van de Nederlandse Volksdienst (NVD) in 1944 ontworpen. Nijs kreeg daarnaast onder meer de opdracht van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten voor het maken van een buste van Anton Mussert. Een tweede opdracht, een Duitse adelaar, kwam niet meer af, want Wim Nijs kreeg deze opdracht in de tijd, dat de rijksadelaar in Duitsland inmiddels 'Pleitegeier', onheilsvogel, werd genoemd.

Na de oorlog

Wim Nijs werd na de Bevrijding in mei 1945 gearresteerd. Hij werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van veertien maanden. Nijs heeft na de Tweede Wereldoorlog geen postzegels meer mogen ontwerpen voor de PTT, maar hij kreeg wel andere opdrachten. Hij werd als kunstenaar nog altijd gerespecteerd. In 1954 ontwierp hij een beeld van twee dansende kinderen op een globe voor een vakantiecentrum in Kruiningergors, een buurtschap in de gemeente Westvoorne in Zuid-Holland. In 1960 was zijn werk te zien op een tentoonstelling in Museum Huis van Looy in Haarlem. Wim Nijs overleed in Amsterdam op 20 juni 1961 op 58-jarige leeftijd. Hij werd begraven op Westerveld in Driehuis.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Meld u NU aan en ontvang Gratis onze Filahome Nieuwsbrief Postzegels en Filatelie

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer over postzegels

Verzamelwoede: over het verzamelen van postzegels
Belangrijke tips voor postzegelverzamelaars

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede in 2015 heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

In deze bundel staat veel praktische informatie voor de postzegelverzamelaar. Een aantal van deze artikelen zijn voortgekomen uit de vele vragen die de auteur ontving. Na het lezen van deze bundel zal elke verzamelaar van postzegels geïnspireerd raken en verrijkt met nieuwe inzichten nog meer genieten van deze prachtige hobby.
Bekijk: Verzamelwoede 2

Verzamelwoede 3 bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat Verzamelwoede 3 ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3