Zomerpostzegels

Tanende belangstelling voor weldadigheidszegels

Zomerpostzegels of zomerzegels werden in Nederland jarenlang uitgegeven door de Nederlandse postdienst. Deze zegels met toeslag werden aan het begin van deze eeuw in het postverkeer nog maar zelden gesignaleerd. Voor verzamelaars van gebruikte postzegels is dit een gruwel. Het werd steeds moeilijker om de verzameling compleet te krijgen en te houden. Dit probleem doet zich overigens ook in andere verzamelgebieden voor. Zo zoeken de verzamelaars van Duitsland naar gebruikte exemplaren van de jaarlijkse toeslagserie voor de sport.

Onder de loep

In 1989 gaf het Comité voor de Zomerpostzegels een boekje uit onder de titel 'Zomerpostzegelwerk onder de loep'. Dat jaar vierde het comité de vijftigste uitgifte van de zomerpostzegels. In het voorwoord van dit boekje toonde de voorzitter zich optimistisch: "Zomerpostzegels zijn nog steeds kerngezond en vol levensmoed. En dat is nodig, want ook in deze tijd is financiële hulp vaak onontbeerlijk. Gelukkig zijn er altijd vele mensen geweest die zich enthousiast hebben ingezet voor een zo groot mogelijk succes van de zomerpostzegels."

Kantelpunt

Achteraf kunnen we vaststellen dat in 1989 het kantelpunt lag: na dit jaar zouden de oplagen teruglopen. Als er geen postzegelverzamelaars zouden bestaan, die deze postzegels moeten kopen om compleet te blijven, zouden er nu waarschijnlijk geen zomerpostzegels meer worden uitgegeven.

Doelstelling

"Zomerpostzegels worden uitgegeven met als doel het bijeenbrengen en verdelen van gelden ten behoeve van verenigingen, stichtingen of andere organisaties binnen het Koninkrijk der Nederlanden, die werkzaam zijn op het terrein van volksgezondheid, maatschappelijk welzijn en cultuur," lezen we in deze uitgave van het Comité voor de Zomerpostzegel. In de jaren negentig zou de focus van de Zomerpostzegels verlegd worden naar de ouderen en enige tijd werden de postzegeluitgiften zelfs Ouderenzegels genoemd. Deze koerswijziging leidde niet tot hogere verkoopcijfers.

Eerste Zomerpostzegels

De Zomerpostzegels verschenen voor het eerst in 1935. Tijdens de Duitse bezettingsjaren in de jaren veertig moest de uitgifte van de zomerzegels enkele jaren onderbroken worden. Hierdoor verscheen in 1989 de vijftigste serie.
De eerste serie Zomerpostzegels verscheen elf jaar na de introductie van de Kinderpostzegels. Op 20 februari 1935 werd de minister van Binnenlandse Zaken bij Koninklijk Besluit gemachtigd tot het jaarlijks uitbrengen van bijzondere postzegels "voor sociale en culturele doeleinden". Omdat in de wintermaanden de Kinderpostzegels verschenen, zouden de nieuwe toeslagzegels in de zomer verschijnen. Op 17 juni 1935 verscheen de eerste serie Zomerpostzegels met afbeeldingen van belangrijke mensen uit de sociale en culturele vaderlandse geschiedenis.

Commissie van advies

In 1937 werd een commissie van advies opgericht. Hierin zaten vertegenwoordigers van de PTT en de ministeries van Sociale Zaken en Volksgezondheid, van Verkeer en Waterstaat en van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen. De belangrijkste taak van deze commissie was om te adviseren hoe de bijeengebrachte gelden verdeeld moesten worden. Deze commissie adviseerde bovendien over de op de postzegels af te beelden personen, maar de PTT behield voor de afbeeldingen de eindverantwoordelijkheid.

Zelfstandig

In de jaren vijftig ontstond beroering over de samenstelling van de commissie die belast was met de verdeling van de opbrengst. Men vond dit geen overheidstaak. In 1953 werd de Stichting Comité voor de Zomerpostzegels opgericht, die bestond uit "vertegenwoordigers van organisaties op het gebied van cultuur, maatschappelijk welzijn en volksgezondheid, de betrokken ministeries en de PTT."

Zomerzegels Nederland 1959

In februari 1953 overstroomden delen van Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant na een zware storm. De dijken bleken niet opgewassen tegen het natuurgeweld. Al snel begon men met het maken van een Deltaplan. Op de Zomerzegels van 1959 is deze activiteit voor het eerst te zien op postzegels. Daarna zouden nog enkele postzegels verschijnen die aandacht schonken aan dit ambitieuze, maar noodzakelijke plan. Hoge dijken en waterkeringen moesten voorkomen dat de natuur in de toekomst nog een keer zo dodelijk en allesvernietigend kon toeslaan.
Op de Zomerzegels van 1959 zien we achtereenvolgens een caisson met slepers, een baggermolen, enkele rijshoutwerkers, twee draglines en een zandspuiter. De postzegels verschenen op 11 mei 1959.
Zomerzegels Nederland 1959

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Lees de belangrijkste artikelen van Filahome in onze reeks Verzamelwoede.

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer over postzegels

Weldadigheidszegels
Zegelsoorten
Vrijwilligers en zomerpostzegels

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient, is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat deze bundel ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3

Verzamelwoede 2
Verzamelwoede 1