Maakwerk in de filatelie

Maakwerk

Een belangrijk kenmerk van filatelistisch maakwerk is dat het meestal uit winstbejag worden uitgegeven. Strikt genomen is elke brief of kaart met een postzegel, die niet werd gemaakt om een boodschap over te brengen aan een vriend of een zakelijke partner filatelistisch maakwerk.

Erg of niet

U kunt de vraag stellen of 'maakwerk' erg is. Filatelisten maken zich daar vooral druk om als zij zich gedwongen voelen om iets te kopen, omdat de verzameling anders niet compleet is. De gemakkelijkste - maar voor velen de moeilijkste - methode is om u niets aan te trekken van het uitgiftebeleid van de postdiensten: verzamel alleen postzegels en poststukken die u mooi en de moeite waard vindt.

Eerstedagenvelop

De eerstedagenvelop is misschien wel het beste voorbeeld van maakwerk in de filatelie. Iedereen begrijpt dat een FDC, zoals een eerstedag-envelop ook wel wordt genoemd, niet bedoeld is om een brief te versturen. Sterker nog: FDC's zonder adres zijn meer waard dan gebruikte exemplaren met adres. De eerstedagenvelop is daarom een goed voorbeeld van maakwerk in de filatelie. Op postzegeltentoonstellingen wordt maakwerk negatief beoordeeld.

Eerstedagblad

Het eerstedagblad is een bladzijde met informatie over de uitgave en een gestempelde postzegel. Als stempel wordt meestal het eerstedagstempel van de uitgave gebruikt. Op het blad staan achtergronden en technische gegevens van de postzegeluitgave. Een eerstedagblad is een voorbeeld van maakwerk in de filatelie.

Eerstevluchtenvelop

De rij met voorbeelden van maakwerk in de filatelie is groot. Vooral in de luchtvaart komen wij veel maakwerk tegen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de eerstevluchtenvelop of first flight cover (FFC) die worden uitgegeven om de eerste vlucht naar een nieuwe bestemming filatelistisch te herdenken. Er was veel belangstelling voor dergelijke enveloppen. In Nederland verschenen honderden eerstevluchtenveloppen waarmee KLM haar uitdijende netwerk een feestelijk tintje gaf. De luchtvaartmaatschappij werkte daar graag aan mee, omdat elke envelop mooie reclame voor KLM was.

Eerstevaartenvelop

De luchtvaartenvelop kreeg navolging op zee. Er kwamen eerstevaartenveloppen die de eerste tocht naar een nieuwe bestemming van lijnvaartmaatschappij herdachten. Ik zag eens een envelop waarmee de eerste tocht in juni 1978 van het motorschip Prinses Beatrix van Hoek van Holland naar Harwich werd herdacht. Hiervoor werd de Nederlandse Europazegel uit dat jaar gebruikt die werd uitgegeven ter gelegenheid van het 25-jarige jubileum van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens. De maker vervaardigde een stempel met de afbeelding van de Prinses Beatrix en een tekst die refereerde aan de eerste reis van het schip naar de Engelse havenstad. Op de linkerzijde van de envelop stond een summiere uitleg van de Stoomvaart Maatschappij Zeeland.

Maximumkaart

Een maximumkaart is vergelijkbaar met een eerstedagenvelop. Een maximumkaart is een prentbriefkaart die aan de beeldzijde is voorzien van een postzegel. In het ideale geval komt de afbeelding van de postzegel overeen met het beeld op de briefkaart, maar dat is meestal niet het geval, omdat de maker van de maximumkaart niet altijd bereid was om het beeldrecht te kopen van de postzegelontwerper. Veel uitgevers zoeken daarom een afbeelding die in verband gebracht kan worden met het onderwerp dat op de postzegel te zien is. Ook wordt er veel gerommeld met het stempel waarmee de postzegel is vernietigd. In het ideale geval is de postzegel gestempeld met een eerstedagstempel.

Prestigeboekje

Ook de prestigeboekjes van PostNL kunnen als maakwerk beschouwd worden. Deze boekjes bevatten postzegels en achtergrondinformatie over het onderwerp, ontwerp en de technische gegevens van de postzegeluitgave. Het is niet de bedoeling om de postzegels te gebruiken in het postverkeer. U moet het bewaren zoals u het heeft gekocht, want zonder postzegels is een Prestigeboekje beschadigd en niets meer waard. Kennelijk is PostNL er erg succesvol mee. Op 4 januari 2016 verscheen Prestigeboekje 62 over 500 jaar Jheronimus Bosch. De naam van deze boekjes slaat vooral op het prestige van marketing. Als een commerciële afdeling een naam moet bedenken voor iets, waar eigenlijk te veel geld wordt gevraagd, dan wordt daar een duur klinkende naam aan gegeven. De naam Prestigeboekje werd in 1969 door Royal Mail bedacht. De andere postdiensten namen het idee en de term Prestigeboekje dankbaar over.

Persoonlijke keuze

Het kan natuurlijk altijd nog gekker. Als u regelmatig in dozen met poststukken snuffelt, dan bent u ook vast enveloppen met speciale stempels voor ballonvluchten tegengekomen. Ook zijn er enveloppen die in lange reeksen worden uitgegeven met de bewoners van het dierenrijk of bijzondere gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog. Het zijn prachtige producten, maar voegt dit maakwerk iets aan uw verzameling toe? Deze vraag moet elke verzamelaar zelf beantwoorden, want dat is een persoonlijke keuze.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Meld u NU aan en ontvang Gratis onze Filahome Nieuwsbrief Postzegels en Filatelie

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer over postzegels

Waarde van postzegels
Postzegels kopen
Themaboeken
Roltanding
Clubveiling
Inflatiezegel
Fiscaalzegels

Sinds de verschijning van de vorige bundel in de serie verzamelwoede in 2015 heeft Ruud van Capelleveen honderden artikelen over postzegels, het verzamelen van postzegels en de postzegelhandel geschreven. De beste honderd artikelen uit deze jaren werden opgenomen in zijn nieuwe bundel met 'verzamelwoedes'. Voor 'Verzamelwoede 4' selecteerde Ruud van Capelleveen ook een aantal artikelen over de postzegelhandel die niet eerder werden gepubliceerd. Deze artikelen kunnen beschouwd worden als een aanvulling van zijn succesvolle uitgave 'Postzegels kopen en verkopen'.
Bekijk: Verzamelwoede 4

In deze bundel staat veel praktische informatie voor de postzegelverzamelaar. Een aantal van deze artikelen zijn voortgekomen uit de vele vragen die de auteur ontving. Na het lezen van deze bundel zal elke verzamelaar van postzegels geïnspireerd raken en verrijkt met nieuwe inzichten nog meer genieten van deze prachtige hobby.
Bekijk: Verzamelwoede 2

Verzamelwoede 3 bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat Verzamelwoede 3 ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3