Geldigheidsduur of gebruiksduur van postzegels

Periode van geldigheid van postzegels voor frankering

Met de geldigheidsduur bedoelen filatelisten de looptijd gedurende welke postzegels voor frankering kunnen worden gebruikt. De geldigheidsduur is bijna altijd langer dan de periode dat de postzegels door de postdienst aan het loket worden verkocht, maar ook op deze regel zijn uitzonderingen voorgekomen. Er bestaan zelfs postzegels die maar één dag geldig zijn geweest.

Vooruitbetaald recht

Het is eigenlijk vreemd dat het vooruitbetaalde recht op frankering van een brief aan korte tijd gebonden is. Als we de Nederlandse catalogus raadplegen, zien we dat een gelegenheidszegel in Nederland maar enkele maanden gebruikt kon worden. Kijk bijvoorbeeld eens bij de Zomerzegels van 1963 met de door Cor van Weele gefotografeerde molens. De postzegels verschenen op 24 april. Deze zomerzegels waren geldig tot 31 december 1964.
Voor de Nederlandse PTT was deze handelswijze profijtelijk. Voor de postzegels die bij klanten na afloop van de gebruiksduur in de kast bleven liggen hoefde immers geen dienst te worden verricht.

Lange geldigheidsduur

In de meeste Westerse landen zijn postzegels tegenwoordig lange tijd geldig. In de Verenigde Staten van Amerika kunnen zelfs de eerste postzegels - verstandig is dat niet - nog voor frankering gebruikt worden. In andere landen is de post zuiniger. In Groot-Brittannië kunnen alle postzegels die verschenen na de overgang naar het decimale stelsel nog voor frankering gebruikt worden.

Euro

De invoering van de euro heeft in sommige landen tot het beëindigen van de geldigheidsduur van veel postzegels geleid. Zo konden de Duitsers direct na de komst van de euro hun oude postzegels inleveren. De Duitse verzamelaars en brievenschrijvers kregen tot eind 2002 de tijd om bij de Duitse postdienst de dm-waarden om te ruilen tegen postzegels met een waardering in euro. In dat jaar waarschuwde de Duitse postdienst haar klanten om de postzegels met de dm-waarden zo spoedig mogelijk op te maken. In de grote postcentra werden stempels met een bijzondere stempelvlag in gebruik genomen om het publiek te informeren omtrent de gebruiksduur van de oude postzegels.

Nederland

PostNL nam na de komst van de euro geen maatregelen. Men zag kennelijk op tegen de logistieke en financiële gevolgen van een dergelijke inname. Zo kwam het dat de oude gulden postzegels nog jaren naast de eurowaarden geplakt konden worden om brieven te frankeren.
De na 1977 verschenen postzegels en de permanente series Juliana Regina en Cijfer Crouwel bleven geldig. Voor de postbode ontstond hierdoor een moeilijke periode, want hoe kon hij bepalen welke postzegel nog geldig was. Sommige series lijken erg op elkaar. Vergelijk de postzegels Amphilex '77 van Crouwel uit 1976 (einde geldigheid 31 december 1985) maar eens met de gelijknamige uitgave uit 1977.

Handel in frankeergeldige postzegels

In de afgelopen jaren hebben de filatelisten in Nederland veel postzegels 'weg kunnen plakken'. Hiervoor kwamen in de eerste plaats postzegels met een klein mankement, zoals een plakker, in aanmerking. Daarnaast zullen ook andere economische motieven een rol gespeeld hebben. In de jaren zeventig en tachtig van de twintigste eeuw waren de oplagecijfers erg hoog. De postzegelhandel kon een groot deel van een aangeboden postzegelverzameling vrijwel direct in contanten omwisselen. De marge voor de postzegelhandel is misschien lager bij de handel in frankeergeldige postzegels, maar de hoeveelheden zijn veel omvangrijker: een verzamelaar heeft doorgaans maar één postzegel nodig, maar een kantoor verstuurt veel brieven.

Voordelige actie

Intussen had PostNL een financieel voordeel. Veel postzegels gingen verloren, werden verzameld of werden vergeten. Bovendien was er sprake van een renteloze lening op de vooruitbetaalde dienst. Als we het percentage hiervan op een bescheiden vier procent stellen (bedrijven betalen doorgaans veel meer voor hun financiering), dan heeft de Nederlandse postdienst, door gewoon niets te doen, eind 2009 gemiddeld 119 procent (20 jaar rente op rente) van de frankeerwaarde terugverdiend op de postzegels die nu nog ongebruikt bij u in de kast liggen. De tijdens de europeriode geplakte postzegels met een waardering in guldens leverden gemiddeld een rentevoordeel van 84 procent (16 jaar rente op rente) op.
Actuele Posttarieven Nederland

PS

Sinds 1 november 2013 kunnen postzegels met een waardering in guldens niet meer worden gebruikt voor frankering van poststukken.

Vindt u onze artikelen interessant?

Leest u graag over postzegels?
Mis niets: Meld u NU aan en ontvang Gratis onze Filahome Nieuwsbrief Postzegels en Filatelie

Postzegels kopen en verkopen: tips waarmee u geld verdient

is geschikt voor elke postzegelverzamelaar; of u nu net bent begonnen of al jaren verzamelt, met de tips in deze uitgave kunt u goedkoper of meer verzamelen.
Postzegels kopen en verkopen

Lees verder: meer over postzegels

Verzamelwoede: over het verzamelen van postzegels
Belangrijke tips voor postzegelverzamelaars

In deze bundel staat veel praktische informatie voor de postzegelverzamelaar. Een aantal van deze artikelen zijn voortgekomen uit de vele vragen die de auteur ontving. Na het lezen van deze bundel zal elke verzamelaar van postzegels geïnspireerd raken en verrijkt met nieuwe inzichten nog meer genieten van deze prachtige hobby.
Bekijk: Verzamelwoede 2


Deze bundel bevat honderd columns over postzegels en het verzamelen van filatelistische stukken. Deze columns bestrijken een breed spectrum van de filatelie: naast een groot aantal achtergrondverhalen over basisbegrippen voor postzegelverzamelaars bevat Verzamelwoede 3 ook een aantal stukken waarin Ruud van Capelleveen zijn licht laat schijnen over postzegels, eerstedagenveloppen en allerlei andere onderwerpen die interessant zijn voor de waarachtig geïnteresseerde postzegelverzamelaar.
Bekijk: Verzamelwoede 3